“Het laatste kruispunt naderde. Ik passeerde via een lege voorsorteerstrook in onze SIV een rij auto’s die wachtten op een rood stoplicht, reed langzaam de kruising op en keek zoals altijd goed om mij heen naar het verkeer uit andere richtingen. Links was helemaal vrij. Rechts stopte een lijnbus half op de kruising om ons doorgang te geven. Check. Ik kon gaan. Ik trapte het gaspedaal flink in en passeerde de bus op hoge snelheid. ‘Kijk uit’, hoorde ik mijn bevelvoerder naast mij uit het niks roepen. Voor ik mijn hoofd kon omdraaien was de klap er al. Onze wagen werd in de rechterflank geraakt door een auto die achter de bus tevoorschijn kwam. Het geluid was oorverdovend. En het voelde alsof de grond onder onze voeten werd weggeslagen. We sloegen over de kop. Voor mijn gevoel kwam er geen eind aan het gedraai. ‘Wat gebeurt er, wat heb ik veroorzaakt, wat heb ik gedaan’, schoot door mijn hoofd terwijl ik het stuur krampachtig vasthield. Het ging supersnel. In een vingerknip stond we weer op vier wielen en keek ik verdwaasd door onze voorruit de kruising op. Het eerste wat ik zag, was dat de bestuurder die ons geraakt had ongedeerd uit haar auto stapte. Ik kon wel janken van opluchting.”
Ga er vanuit dat andere weggebruikers je, ondanks onze toeters en bellen, niet zien.
‘Hoe had dit kunnen gebeuren?’
Mijn bevelvoerder en ik keken elkaar geschrokken aan, checkten snel of we in orde waren en gaven de melding ‘aanrijding eigen personeel’ door aan de meldkamer. We waren onderweg naar een reanimatie, maar opeens waren wij het middelpunt van de hulpverlening. Ik keek vanuit onze wagen naar de ravage op straat, en ik zag mijn leven letterlijk aan mijn voorbijflitsen. Ik dacht aan mijn vrouw en mijn kinderen en ging paniekerig mijn hele lichaam af om te controleren of alles het nog deed. Een flinke uitdaging aangezien ik door mijn bluspak vastgeklemd zat in de compacte wagen. Ik had mijn hoofd hard gestoten en voelde me duizelig. Kon ik mijn tenen nog bewegen, had ik ergens bloed? Ik werd overmand door een gevoel van totale onzekerheid. Terwijl ik de sirenes van de ambulance dichterbij hoorde komen, doemde de angst op over mijn werk. Zouden ze mij ontslaan? Was dit het einde van mijn carrière? Ik wist dat ik fout zat. Ik had te snel de conclusie getrokken dat het kruispunt vrij was en reed te hard. Hoe had mij dit in hemelsnaam kunnen gebeuren.”
'Overkomt mij niet'
“Een ongeval was altijd een ver-van-mijn-bed-show. Natuurlijk hoorde ik wel eens verhalen over aanrijdingen tijdens het prio-rijden, maar ik had altijd het gevoel dat mij dat nooit zou overkomen. Ik reed ten tijde van het ongeval al jaren als chauffeur en bevelvoerder op de SIV. Ik had vertrouwen in mijn ervaring. Meer schade dan een afgeknapt spiegeltje had ik nog nooit gereden. Ik had de dag van het ongeval zelfs uit haast mijn gordel niet omgedaan. Zo erg was ik mij niet bewust van het feit dat gevaar ook voor mij in een klein hoekje schuilde. Het is een wonder dat we het hebben overleefd. De situatie waar ik het na het ongeval in terechtkwam was een nóg-verder-van-mijn-bed-show. Ik kreeg al snel van mijn Clustercommandant te horen dat er een onderzoek naar mij zou worden ingesteld. Ondanks de mentale voorbereiding, schrok ik toen ik de brief van de politie thuis op de deurmat zag liggen. Ik werd opgeroepen als verdachte van het veroorzaken van een aanrijding. Het voelde persoonlijk. Er stond nergens dat het een bedrijfsongeval was. Ik schaamde mij, en was bang dat de brandweer niet achter mij zou staan.
Gelukkig werd deze angst snel weggenomen. Ik kreeg direct te horen dat Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond mij niet zou laten vallen en dat er intern geen gevolgen zouden zijn. Hun strekking was dat het een incident was. Een risico van ons vak. Een situatie die morgen weer zou kunnen plaatsvinden. Ik voelde mij gesteund. Ik kreeg een persoonlijke jurist toegewezen en mijn Postcommandant is zelfs meegegaan naar het politiebureau voor mijn verhoor om te tonen dat hij letterlijk achter mij stond. Het was ook een flinke pak van mijn hart dat de vrouw die ons had geraakt mij niks kwalijk nam. ‘Je kon er niks aan doen, het was domme pech’, zei ze toen ik haar op de kazerne een grote bos bloemen gaf. Maar daarmee was de kous niet af. Juridisch gezien moest er een schuldige zijn én er moesten consequenties volgen. Een voorwaardelijke rijontzegging als brandweerman, een geldboete, het afnemen van mijn rijbewijs; het waren allemaal opties. Het voelde oneerlijk dat ik als privépersoon werd gepakt op een bedrijfsongeval.”
Positieve draai
“Uiteindelijk ben ik zelf op het idee gekomen van een bewustwordingscampagne. Ik stelde voor samen met mijn bevelvoerder, die eindverantwoordelijk was voor de rit, presentaties te geven over het ongeval bij dertig beroepsposten. Zo kon ik een positieve draai geven aan het ongeval door hopelijk bij te dragen aan het voorkomen van een soortgelijke situatie in de toekomst. Justitie ging akkoord met deze ‘strafmaatregel’ en onder hun toezicht ben ik hier in 2018 mee begonnen. Collega’s waren zo onder de indruk van mijn verhaal dat ik twee jaar later mijn praatje inmiddels al bijna negentig keer heb gehouden door het hele land. Voor officieren tot vrijwilligers. Waar ik ook kom en wie ik ook spreek, ik stuit altijd op begrip. De situatie is zo herkenbaar voor chauffeurs. Iedereen wordt even wakker geschud door de realisatie dat dit hen ook kan overkomen.”
“We hebben risicovol werk, laten we samen alles doen om de risico’s niet groter te maken dan nodig is.”
Lessen
Concrete lessen die ik meegeef: draag áltijd je gordel, ik had dit keer geluk dat ik in een SIV zat en redelijk zat vastgeklemd door mijn bluspak, maar in de tankauto had ik dit niet kunnen navertellen. Kijk dubbel om je heen bij uitrukken, rijd rustig en bewust. Ga er vanuit dat andere weggebruikers je, ondanks onze toeters en bellen, niet zien. Ga andere weggebruikers ook niet opjagen. Mensen weten vaak niet wat ze moeten doen als ze ons met spoed zien aankomen, en dan doen ze gekke dingen. Ik zeg bij de presentaties altijd: je hoeft niet snel ter plaatse te komen, als je maar ter plaatse komt. Ik was snel, maar daar heb ik uiteindelijk niemand mee geholpen. Ik hoop dat mijn verhaal naast een stukje bewustwording, ook bijdraagt aan een kritischere afweging over wanneer prio-rijden nou echt noodzakelijk is. We ontregelen het verkeer, we creëren chaos, met alle potentiële gevaren van dien. Het maakt naar mijn mening bijvoorbeeld niet uit als een verzorgingseenheid bij een grote brand tien minuten later komt. Die koffie en broodjes blijven echt wel goed.”
‘Niet iedereen heeft zoveel geluk als ik’
Ik hoop heel erg dat andere chauffeurs leren van mijn fout. Dat ze zich bewust worden van de gevaren. Want niet iedereen heeft zoveel geluk als ik. Het risico van ons vak zit niet alleen in het incident zelf, maar ook in de rit ernaartoe. En ook als vrijwilliger begint het incident als de pager thuis afgaat en we snel naar de kazerne willen, maar ook dit moet goed overwogen en veilig gebeuren. Met mij gaat het inmiddels weer goed. Ik ben flink geschrokken van het ongeval, maar door er zoveel over te praten heb ik het een plekje kunnen geven. Twijfels over mijn werk als chauffeur heb ik nooit gehad. Het is de mooiste en meest uitdagende baan die er is. Wel realiseer ik mij meer dan ooit dat er ook brandweermensen zijn die niet thuiskomen na een uitruk. We hebben risicovol werk, laten we samen alles doen om de risico’s niet groter te maken dan nodig is. Leer van mijn verhaal.”