De casus van Franc, met toestemming verteld door zijn teamleider van destijds, Karin Groenewegen, is zo’n verhaal. Het is niet fraai; dat wat mis kon gaan, ging ook mis. Maar het bevat belangrijke lessen. En het is één van de casussen die de wens deed aanwakkeren om schade-afhandeling na dienstongevallen beter in te richten.
“Hier moet ik iets mee”
Karin blikt terug op het moment dat ze begon als teamleider van negen kazernes. Na een carrière als onderzoeker, een aantal jaar als postcommandant en zelf op de auto als vrijwillig manschap, was dit een mooie en passende stap in haar loopbaan bij Brandweer Twente. Al heel snel hoorde ze over Franc. “Ik zag soms al wel wat wenkbrauwen fronzen als ik noemde welke kazernes ik onder me had. Dat er iets heel erg gevoelig lag, werd me daarmee snel duidelijk. Ik hoorde toen in grote lijnen over het ongeval van Franc vier jaar daarvoor en ik wist gelijk: hier moet ik iets mee.”
Franc was vrijwilliger bij de Brandweer Enschede toen hij tijdens een oefening onwel werd. Het was aantal jaren onduidelijk welk letsel hij zou overhouden aan dit ongeval, maar ook wat precies de oorzaak was. Wat volgde was veel discussie tussen vooral de verzekeraar van de werkgever en Franc als werknemer. Franc bleek uiteindelijk blijvend letsel te hebben, kon niet meer werken en besloot zijn werkgever aansprakelijk te stellen om zo zijn schade te kunnen verhalen. Hij procedeerde door tot de Centrale Raad van Beroep en won uiteindelijk deze zaak. Werkgever in juridische zin was de gemeente, werkgever in praktische zin was de inmiddels geregionaliseerde brandweer. Door het proces was de relatie tussen Franc en beide partijen ernstig verstoord toen Karin aantrad als teamleider.
Complexe context
Karin besloot contact op te nemen met Franc en bij hem en zijn gezin langs te gaan: “Franc was nog steeds onderdeel van mijn team, ik wilde hem leren kennen en weten hoe het met hem was. Niet meer dan normaal, vond ik. Maar deze casus lag dus erg gevoelig, werd snel duidelijk. Ik wilde er graag blanco in en voelde me verantwoordelijk om hem en zijn verhaal te leren kennen.” De ontvangst bij Franc thuis was op dat moment niet erg vriendelijk. De situatie was grimmig en toen Karin het hele verhaal hoorde, snapte ze ook goed waar zijn frustratie vandaan kwam. “Franc voelde zich heel erg in de steek gelaten door de brandweerleiding. Hij had nog steeds goed contact met zijn directe collega’s, brandweermensen zijn een soort familie, maar dat gold op dat moment niet voor het management.” In de complexe context van de hele casus kan Karin goed aanwijzen waar dingen mis zijn gegaan en dat dit zeker niet met slechte intenties is geweest. Maar daar had Franc niets aan. Als nieuwe teamleider vond ze dat ze moest helpen waar ze kon. De behoefte van Franc was om vooral ontzorgd te worden in de toch al lastige situatie, iets wat hij in eerste instantie gemist heeft.
Elke dag is een dag dichterbij een oplossing
“Ik wilde heel graag de relatie herstellen en aan Franc laten zien dat we er nog steeds voor hem waren. Stapje voor stapje is me dat, ook met behulp van mijn direct leidinggevende, gelukt. Zo bleek zijn scootmobiel het niet meer te doen en waren er bij hem thuis geen financiële middelen beschikbaar om deze te repareren. Dat wilde ik voor hem oplossen. Wij zijn schat ik in het enige korps in Nederland met een scootmobiel in onze vloot”. Gedurende de jaren daarna, blijft Karin in nauw contact met Franc. “Het was geen gemakkelijke positie, want wij waren formeel geen partij in de afhandeling van zijn schade. Dus ik kon steunen, in gesprek zijn en blijven, maar verder niet heel veel concreets in eerste instantie. Het was een slopend proces met ontzettend veel uitdagingen voor Franc, zijn vrouw en zijn kinderen. Ik heb hem steeds voorgehouden: op een dag is dit klaar. En ik weet niet precies wanneer, maar elke dag is een dag dichterbij dat moment. Dan proosten we.”
Op een gegeven moment viel het kwartje dat we dit gewoon samen moesten gaan oplossen, dat Franc zorg en ondersteuning en vooral een oplossing verdiende.
Routewijziging in aanpak
Onder andere door de bemiddeling van Karin, herstelt de relatie tussen Franc, de brandweer en de gemeente Enschede. Achter de schermen gebeurt er meer dan dat Franc soms dan weet. Brandweer en gemeente hebben beiden buikpijn van jaren en jaren gesteggel over verantwoordelijkheid en schade-afhandeling. Het is tijd voor een routewijziging in deze aanpak. Karin: “Op een gegeven moment viel het kwartje dat we dit gewoon samen moesten gaan oplossen, dat Franc zorg en ondersteuning en vooral een oplossing verdiende. Hij en zijn gezin zaten financieel inmiddels aan de grond, dit proces duurde al veel te lang. We boden Franc daarom aan om bij de brandweer te komen werken op basis van wat hij nog wel kon. Zo had hij weer een gedeeltelijk inkomen, voelde hij zich gewaardeerd en werd hij ook fysiek weer onderdeel van zijn brandweerfamilie. Het was geen gebruikelijke stap, maar wel een heel welkome.”
Jaren balanceren
Dan is het na tien jaar eindelijk zo ver: Franc krijgt een schadevergoeding en kan zijn casus afsluiten. Zijn financiële zorgen zijn voorbij, hij heeft leuk werk en kan dit achter zich laten. “We hebben er toen heel bewust voor gekozen dit moment samen te vieren. Met alle collega’s hebben we geproost tijdens een speciale bijeenkomst waarbij ook excuses werden gemaakt namens de gemeente Enschede en de brandweer, die door Franc zeer werden gewaardeerd. Het is heel belangrijk ook te markeren als zo’n lastige periode eindigt. Dan kun je ook weer verder met elkaar en als kazerne. En dat hebben we dan ook gedaan” aldus Karin. “Dit was absoluut een van de grootste uitdagingen die ik ben tegengekomen in mijn loopbaan. Het was jaren balanceren tussen de belangen van Franc, de verantwoordelijkheid die ik voelde naar hem, maar ook die ik had als vertegenwoordiger van en leidinggevende bij de brandweer. Ik heb daarin altijd de balans proberen te zoeken en verbinding proberen te leggen aan beide kanten.”
Afhandeling schades voortaan zelf regelen
De casus van Franc is één van de concrete aanleidingen om de schade-afhandeling bij dienstongevallen beter te gaan regelen. Minder afhankelijkheid van verzekeraars en een directer contact zodat niemand verloren kan raken in dit soort procedures. Daarom is het Expertisebureau Risicobeheer vanaf 1 januari 2024 namens de vijfentwintig veiligheidsregio’s belast met de financiering en ondersteuning van de veiligheidsregio’s bij de afhandeling van dienstongevallen. Karin: “Ik ben er heel blij mee dat we de afhandeling vanaf dan zelf kunnen regelen en ook garant kunnen staan voor zaken die in een reguliere verzekering niet worden gedekt. Door als werkgevers directe verantwoordelijkheid te nemen, is de kans op tussen wal en schip raken zoals dat met Franc gebeurde, veel kleiner. Het was een harde les en deze heeft ons allemaal het nodige gekost, maar als dit dan het resultaat is, dan stemt mij dat hoopvol en ben ik blij dat we de lessen die we leerden konden omzetten in een structurele en constructieve verbetering in onze schadedekking en -afhandeling. Het was allemaal niet voor niets.”